Na današnji dan 5. avgusta Engels, Gi de Mopasan, Džon Hjuston, Merlin Monro

1583. Hemfri Gilbert osnovao je prvu englesku koloniju u Severnoj Americi, u Sent Džonu na Njufaundlendu.

1716.- Austrijski feldmaršal vojvoda Eugen Savojski izvojevao pobedu u bici pod Petrovaradinskom tvrđavom nad turskim snagama pod komandom velikog vezira Damad Ali paše

1804.- Likvidirane beogradske dahije

1823.- Rođen srpski pisac Josif Veselić

1844. Rođen je ruski slikar Ilja Jefimovič Rjepin, glavni predstavnik realizma u ruskom slikarstvu. Izvršio je veliki uticaj na umetnike svoga vremena, a sovjetski socijalistički realisti smatrali su ga svojim uzorom ("Burlaci na Volgi", "Litija", "Ivan Grozni i njegov sin Ivan", "Carevna Sofija").

1850.- Rođen Gi de Mopasan, francuski književnik (Turvil, 05. 08. 1850 - Otej, 06. 07. 1893)

Mopasan je prešao zadivljujuće brz i sjajan književni put. „Ušao sam u književnost kao meteor, govorio je, i izaći ću iz nje kao munja“.

Gi de Mopasan: Na vodi

Bernar je na samrti rekao onima koji su se skupili oko njega: „Mislim da nisam bio loš mornar“. Nemoguće je jednostavnije izreći misao o plemenitosti proživljenog života. Na žalost, malo ih je koji mogu s punim pravom da kažu takve reči o sebi. To je zaveštanje koje nam je ostavio Mopasan kroz reči svog mornara. LINK

Gi de Mopasan: Mis Harijet i druge ljubavi

Jedan od najvećih svetskih pripovedača pisao je ljubavne i erotske pripovetke. U ovom izboru nalaze se upravo te dve vrste pripovedanja, u kojima su glavni junaci-one,heroine ljubavnih odnosa, strasti, zanosa, sudbina. LINK

1895. Nemački filozof, sociolog i revolucionar Fridrih Engels umro je na današnji dan 1895. godine. Bio je jedan od osnivača naučnog socijalizma i najbliži saradnik Karla Marksa. Osnovne postavke materijalističkog poimanja sveta izložio je u "Anti-Diringu". U saradnji sa Marksom napisao je "Nemačku ideologiju" i "Manifest komunističke partije", i organizovao Prvu internacionalu - međunarodno udruženje radnika osnovano 1864. godine. Posle Marksove smrti 1883. nastavio je rad u Drugoj internacionali osnovanoj 1889. i napisao "Poreklo porodice, privatne svojine i države" i "Ludvig Fojerbah i kraj nemačke klasične filozofije". Poslednje godine života posvetio je redigovanju drugog i trećeg toma Marksovog "Kapitala". Ostala njegova dala su: "Skica za kritiku nacionalne ekonomije", "Položaj radničke klase u Engleskoj" i "Sveta porodica".

1906.- Rođen Džon Hjuston, američki filmski reditelj (Nevada, 05. 08. 1906 - Njuport, 28. 08. 1987)

1926. Ukazom pomoćnika ministra prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 5. avgusta 1926. godine osnovan je Arhiv Vojvodine. Prvobitni naziv te institucije bio je Državni arhiv u Novom Sadu. Inicijator osnivanja je bio tadašnji upravnik Državnog arhiva u Beogradu dr Rista Odavić, a prvi upravnik, tj. državni arhivar, pokrajinskog Arhiva bio je dr Dimitrije Kirilović, ugledni istoričar, publicista i nacionalni radnik. Zadatak Državnog arhiva u Novom Sadu je prikupljanje, čuvanje i obrada arhivske građe sa područja Srema, Banata, Bačke i Baranje.

1930.- Rođen Nil Armstrong, američki kosmonaut, prvi čovek koji je kročio na  Mesec (Vapakonete, 05. 08. 1930)

1949.- Predsednik Komiteta za kinematografiju FNRJ Vladislav Ribnikar potpisao pravilnik o osnivanju Centralne Jugoslovenske kinoteke

1954.- Rođen Dragan Lakićević, književnik, urednik IK "Rad" i Srpske književne zadruge (Kolašin, 05. 08. 1954)

LINK.

1962.- Umrla Merlin Monro (Norma Džin Mortenson), američka filmska glumica (Los Anđeles, 01. 06. 1926 - Los Anđeles, 05. 08. 1962)

1963. - Sovjetski savez, SAD i Velika Britanija potpisali, u Moskvi, sporazum o zabrani nuklearnih proba u atmosferi, vasioni i pod vodom

1974. - Predsednik SAD Ričard Nikson priznao, predajući magnetofonske trake istražnom sudiji, svoje učešće u prikrivanju "Afere Votergejt"

1984.- Umro Ričard Barton (Ričard Dženkins), britanski pozorišni i filmski glumac (Pontrihidifen, 10. 11. 1925 - Ženeva, 05. 08. 1984)

1991.- Umro Jovan Aćin, filmski reditelj  (Beograd, 23. 05. 1941 - Batajnica, 05. 08. 1991)

1995.- Hrvatska vojska zauzela Knin, sa teritorije tzv. Republike Srpske Krajine, teritorije pod zaštitom mirovnih snaga UN, izbeglo najmanje 250.000 ljudi, u akciji "Oluja" stradalo oko 2.500 ljudi

1998.- Umro bugarski komunistički lider Todor Živkov, devet godina posle svrgavanja sa vlasti

2000.- Umro Alek Ginis, britanski filmski glumac, dobitnik "Oskar"-a (London, 04. 04. 1914 - Saseks, 05. 08. 2000)

2001.- Umro Miloš Bojović, košarkaš, advokat i novinar (Priština, 25. 06. 1938 - Beograd, 05. 08. 2001)

2001.- Umro Milutin Korać, slikar (Požega, 1923 - Užice, 05. 08. 2001)

2001.- Umro Pavle Popović, književnik (Berane, 18. 08. 1923 - Novi Sad, 05. 08. 2001)

2005.- Umro Đorđe Kangrga, muzičar, šef orkestra ansambla "Narakord" (Crna Bara, 16. 03. 1945 - Beograd, 05. 08. 2005)

IZVORI: LINK. LINK.