Na današnji dan, 23. marta Stendal i Kurosava

Iz istorije računarstva 

Na današnji dan, 23. marta 1928. godine, rođena je Žan Samet, rana pionirka računarstva, u Njujorku. Žan je pohađala koledž Mount Holyoke i Univerzitet u Ilinoisu, gde je započela svoju karijeru kao predavačica. Iako je bila obučena kao matematičarka, 1961. godine prešla je u industriju, gde je u IBM-u razvila jezik FORMAC. FORMAC je bio prvi široko korišćeni jezik za manipulaciju ne-numeričkim algebarskim izrazima. Takođe je napisala jednu od klasičnih istorija programskih jezika u svojoj knjizi "Programming Languages: History and Fundamentals". Žan Samet preminula je 20. maja 2017. godine.

-------

809. - Umro je bagdadski kalif Harun al-Rašid (Harun Pravedni). Tokom vladavine od 786. do 809. uspešno je ratovao protiv Vizantije i Hazara, razmenjivao je poslanice i darove s Karlom Velikim i održavao diplomatske odnose s Kinom. Njegov lik idealiziovan je u arapskoj narodnoj poeziji i "Pričama iz hiljadu i jedne noći".

1391. - Umro je Tvrtko I Kotromanić, bosanski ban od 1353, a od 1377. kralj. Najmoćniji bosanski vladar krunisan je u manastiru Mileševi uzevši titulu kralja Srbije i Bosne, čemu je 1382. dodao titulu kralja Dalmacije, Hrvatske i Primorja. Njegovom smrću okončano je širenje i uspon bosanske države.

1765. - Britanski parlament doneo je Zakon o taksama, namećući dažbine i američkim kolonijama.

1801. - U zaveri dvorskih oficira ubijen je ruski car Pavle I Petrovič Romanov. Nasledio ga je sin Aleksandar I.

Kraljeubistva

Francuski publicista Filip Delorm autor je niza knjiga u kojima se bavi istorijom evropskih dinastija. U ovoj knjizi on govori o fenomenu i istoriji kraljeubistava, od antičkog doba do naših dana. Delorm iznosi dvanaest karakterističnih slučajeva nasilne smrti vladara - od Cezarovog ubistva, preko ubistava kraljeva Anrija IV i Čarlsa I, do smrti kralja Jugoslavije Aleksandra I Karađorđevića, ruskog cara Nikolaja II i iračkog kralja Fejsala II. PORUČITE

1842. - Umro je francuski pisac Anri Bejl Stendal (Henri Beyle Stendhal), začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana ("Crveno i crno", "Parmski kartuzijanski manastir", "Lisjen Leven").

O Stendalu

Viđenje Stendala koje u esejima Stendal o umetnosti i Povodom Kartuzijanskog manastira u Parmi izneo Sreten Marić (zajedno objavljeni u knjizi O Stendalu koju je Službeni glasnik objavio 2009. godine) i za istinske književne znalce, međutim, u mnogo čemu predstavlja otkrovenje, a u celini prvorazredni misaoni podsticaj. PORUČITE

1861. - Ujedinjena Italija formirala je prvu vladu, a prvi premijer postao je grof Kamilo Benso di Kavur (Camillo, Cavour), istaknuti borac za ujedinjenje Italije.

1863. - Rođen je srpski geolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Univerziteta u Beogradu, prvi ministar privrede u Srbiji. Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. je s geologom Jovanom Žujovićem osnovao Srpsko geološko društvo.

1903. - U demonstracijama oko 5.000 studenata, đaka i radnika protiv apsolutističkog režima srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, koje su organizovali studenti-socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Keclerović, u Beogradu je u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranata, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Keclerović su morali da emigriraju.

1910. - Rođen je japanski filmski režiser Akira Kurosava, koji je proslavio japansku kinematografiju, jedini režiser dobitnik dva Oskara za najbolji inostrani film ("Rašomon", "Sedam samuraja", "Krvavi presto", "Kagemuša").

1912. - Rođen je nemački inženjer Verner fon Braun (Wernhervon), konstruktor raketnih projektila "Fau-1" i "Fau-2", kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Posle rata emigrirao je u SAD, gde je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila "Redstoun" i "Jupiter C", kojim je 1958. lansiran prvi američki veštački satelit "Eksplorer-1".

1918. - Gigantski nemački top "Velika Berta" je u Prvom svetskom ratu bombardovao Pariz s više od sto kilometara razdaljine.

1919. - Benito Musolini (Mussolini) osnovao je u Milanu Fašističku partiju (Fasci di Combattimento).

1945. - Počela je Bitka na Rajni u Drugom svetskom ratu, između saveznika i Nemačke, završena u aprilu pobedom savezničkih snaga.

1950. - Stupila je na snaga Konvencija o osnivanju Svetske meteorološke organizacije i taj dan se obeležava kao Svetski meteorološki dan.

1953. - Umro je srpski vajar Đorđe Jovanović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, profesor i direktor Umetničke škole u Beogradu, tvorac bista mnogih državnika, vojskovođa, naučnika, umetnika i više javnih spomenika.

1956. - Pakistan je prema novom ustavu postao Islamska Republika.

1966. - Kanterberijski nadbiskup sastao se u Rimu s papom. To je bio prvi susret dva crkvena poglavara od osnivanja Anglikanske crkve pre 400 godina.

1983. - Umro je dr Barni Klark (Barney Clark), prvi čovek kojem je ugrađeno veštačko srce. Klark je s veštačkim srcem živeo 112 dana.

1994. - Predsednički kandidat vladajuće Revolucionarne institucionalne partije Meksika Luis Donaldo Kolosio (Colosio) ubijen je na predizbornom mitingu u Tihuani.

1999. - Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević odbio je, nakon višednevnih pregovora s međunarodnim posrednicima, uključujući i specijalnog izaslanika SAD Ričarda Holbruka (Richard Holbbrooke), mirovni plan za Kosovo i razmeštanje stranih trupa u pokrajini. Generalni sekretar NATO-a je potom aktivirao naredbu o otpočinjanju vazdušnih udara na SR Jugoslaviju, koji su počeli narednog dana.

2001. - Nakon 15-godišnje misije u svemiru, ruska svemirska stanica "Mir", koja je svojevremeno Rusiji donela status "svemirske sile" uništena je potapanjem u Tihom okeanu.

Atlas svemira

Astronomija je, nakon izuzetnog razvitka koji je doživela u poslednja četiri veka, novi milenijum dočekala u fazi naročito bogatoj otkrićima. Ovaj veliki ilustrovani vodič prelazi krupnim koracima istoriju astronomije, od kada je Galilej, početkom XVII veka, uperio ka nebu svoj durbin do dan-danas. PORUČITE

2002. - Egipatski sud osudio je svog državljanina inženjera Šerifa al-Falalija na 15 godina zatvora, uz težak rad, zbog špijunaže za Izrael. Egipatski predsednik Hosni Mubarak prethodno je odbacio ranije donetu oslobađajuću presudu.

2003. - Na referendumu preko 92 odsto građana Slovenije izjasnilo se za ulazak te zemlje u Evropsku uniju.

2006. - Južnoafrikanac Majk (Mike) Horn i Norvežanin Borg (Borge) Ousland prvi su ljudi koji su skijama prešli preko zamrznutog Arktičkog okeana, čime su okončali ekspediciju dugu 1000 km - od severnog Sibira do Severnog pola.

2010. - Umrla je Holivudska i svetska ikona Elizabet Tejlor preminula je danas u 79. godini u bolnici Sidar Sinai u Los Anđelesu. Imala je osam brakova i četvoro dece.

2015. Gugl podseća na Emi Neter.

IZVOR.